Tekerlekli sandalye, hasta ve sakatlarca kullanılan, tekerleklerle donatılmış koltuğa denir. Yaklaşık 1750’de İngiliz mucit James Heath tarafından icat edilmiştir. En yaygın kullanılan tekerlekli sandalyelerde, koltuğun altındaki bir dingilin iki ucuna yerleştirilmiş iki büyük tekerlek ile en ön bölümde ayakların dayandığı basamağın altına yerleştirilmiş hareketli iki küçük tekerlek bulunur. Arkadan itilerek hareket ettirilebilen ilk tekerlekli sandalyeler, ön tekerleğe bağlı kavisli bir çubuk yardımıyla, oturan kişi tarafından idare edilebiliyordu. Sonraları arka tekerleklerin ispitine, elle çevrilebilen çemberler eklendi.
Tekerlekli sandalye; fiziksel bir rahatsızlık ya da engel nedeniyle yürüyemeyen veya kolayca hareket edemeyen kişilerin mobilizasyonu için kullanılan bir araçtır. Çeşitli ölçülerde tekerleklere sahiptir. Genelde ellerle kullanılır ama özel ihtiyaçlara göre vücudun neredeyse her yeriyle kullanılabilecek çözümleri de barındırabilir. Hareket açısından akülü ve manuel olarak iki çeşidi bulunur.
Her ölçüye ve her türlü ihtiyaca göre özel olarak dizayn edilebilirler. Kontrolü kullanıcısında olabildiği gibi, refakatçisinde olan seçenekleri de mevcuttur. Kullanıcılar ihtiyaçlarına göre büyüklük ve güç tercihinde bulunurlar. Dar mekanlarda kullanılacaksa kompakt yapıda olması tercih edilebilirken, arazi koşullarında kullanılacaksa gücü ve dayanıklılığı ön plana çıkmaktadır. Tekerlekli sandalye ile yapılan onlarca spor dalı bulunmaktadır ve her spor dalının ihtiyaçları doğrultusunda farklı tasarım ve özelliklerde tekerlekli sandalye modelleri geliştirilmiştir.
Çeşitleri:
- Manuel tekerlekli sandalyeler
Standart tekerlekli sandalye (çelik, alüminyum)
Aktif & adaptif tekerlekli sandalye
Sporcu tekerlekli sandalye (basketbol, tenis vs)
- Akülü tekerlekli sandalye