İlk Yardımın Tanımı ve Önemi

0
356

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ve durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla, olayın olduğu yerde, çevre imkanlarıyla ve ilaç kullanılmadan yapılan geçici müdahalelere ”ilk yardım” denir.

İlk yardım uygulamaları; ölümü ya da daha kötüye gitmeyi önler, zedelenmeyi ve şoku önler, ağrının azalmasını ya da ortadan kalkmasını sağlar.

Ancak, herhangi bir acil durumda yapılacak basit uygulamalar kadar bazı tehlikeli davranışlardan kaçınmakta da hayat kurtarmada önem taşır. Bu nedenle ilk yardım bilgileri öğrenilirken ne yapılacağı kadar, nelerin yapılmaması gerektiği de öğretilmelidir. Bunu kısaca ilk yardım becerisi denir.

İnsanlar hayatları boyunca ilk yardım gerektiren durumlarla karşılaşırlar. Bunların başlıca nedenleri; savaşlar, kazalar, doğal afetler ve ani rahatsızlıklardır. Bu nedenlerden sık sık karşılaşılanı genellikle kazalar olmaktadır. Kaza, organizmada mekanik ve biyokimyasal hasara yol açan, planlanmamış, beklentisiz olarak karşılaşılan, sonucunda mutlaka zarar meydana gelen ve önlem alındığında birçoğunun önlenebileceği olaylar olarak tanımlanır. Herhangi bir kaza ya da ani hastalık durumunda ilk yardım müdahalesinin zamanında yapılması önemlidir.

Kaza yerine acil sağlık ekibinin ulaşması ortalama 8-10 dakika sürmektedir. Buna karşın, kaza sonucu ölümlerin %10’u ilk beş dakika içinde, %50’si de ilk otuz dakika içinde meydana gelmektedir. Genel olarak ilk yarım saat hasta/yaralıların hayatının kurtarılmasında en değerli zamandır. Bu sürede ilk yardım yapılmış ve hasta/yaralılar sağlık kuruluşuna ulaştırılmış olmalıdır. Ayrıca hiçbir ilk yardım uygulaması yapılmadan hastaneye götürülen ve orada müdahale yapılanların çok azı hayata geri dönebilmektedir. Bu da olay yerinde hemen başlatılan ilk yardımın önemini açıkça göstermektedir. Kazalar ve ani rahatsızlıklar beklenmedik bir zamanda ve yerde meydana geldiğine göre temel ilk yardım uygulamaları ile hasta/yaralının hayatını kurtarmak ve sakatlıkları önlemek için ilk müdahale sadece sağlık personeli tarafından değil bilen herkes tarafından olayın olduğu yerde ve zamanda yapılması gereken bir uygulamadır. Olay yerinde yapılan ilk yardım sağlık kuruluşunda yapılacak tedavinin başarısını etkiler. Çünkü yapılan doğru ilk yardım girişimleri ve olay hakkında elde edilen bilgiler, kalıcı tedavinin de doğru planlanmasını sağlar.

İlk yardım, özellikle genç ve orta yaş grubunda sık görülen ve iş gücü kaybına sebep olan kazalara bağlı ölümleri ve sakatlıkları önler. Böylece üretken çağdaki bu kişilerin daha sağlıklı bir yaşam sürmelerine de yardımcı olur. İlk yardım olay yerinde ve orada bulunan kişilerce yapılan bir uygulama olması nedeniyle, evde, iş yerinde, okulda, caddede kısaca her yerdeki insanlar için bir sağlık desteği gibiler. Olayların neden, nasıl, niçin, nerede ve ne zaman meydana geldiğini ortaya koyar. Bu bilgiler ışığında ilk yardım ve tüm sağlık hizmetleriyle ilgili hizmet planlarının yapılması ve organizasyonuna yön verir.