1-) Göktürk (Orhun) Kitabeleri:
Türk tarihinde ilk yazılı kaynaklar II.Göktürk (Kutluk) Devleti dönemine ait Orhun (Göktürk) Kitabeleri’dir. Günümüzde Moğolistan sınırları içerisinde yer alır.
Göktürk (Orhun) Kitabeleri’nin Özellikleri:
* Türk tarihine ait Türklerin bıraktığı ilk yazılı belgelerdir (İlk Türkçe metin).
* Yazılı Türk edebiyatının ilk eserleridir.
* Türk adının geçtiği ve Türk devlet anlayış anlatan İlk Türkçe belgedir.
* Üç tarafı Türkçe, bir tarafı Çince yazılmış olup ”Siyasetname’‘ özelliği gösterir.
* Yazarı Yolluğ Tigin‘dir.
* Kitabeler; Vezir Tonyukuk, Kül Tigin ve Bilge Kağan adına dikilmiştir.
* ilk kez 1888’de Rus Arkeolog Yadrintsev tarafından bulunmuş, ilk kez Danimarkalı Türkolog Wilhelm Thomsen tarafından 1893’te okunmuştur.
* Kitabelerde Çin’e karşı verilen bağımsızlık mücadelesi anlatılır. Kağan millete hesap verir. Ayrıca Türk kültürü ve yasaları hakkında da bilgi verir. Bu durum, Göktürklerde sosyal devlet anlayışı olduğunu göstermektedir.
2-) Karabalgasun/Şine-Usu/Moyen-Çur/Taryat/Süci Yazıtları:
Uygurlar Dönemi‘ne ait yazıtlardır.
Üzerlerinde Türkçe, Çince ve Soğdca yazılar yer almaktadır.
Bunun yanı sıra Uygur alfabesiyle yazılan önemli iki eser mevcuttur. Bunlar Altun Yaruk (Işık) ve Sekiz Yükmek’tir (Yığın). Bu eserlerde Budist-Maniheist hikayelere yer verilmiştir.
3-) Yenisey Yazıtları:
Kırgızlar‘a aittir.
V. yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır.
