Hukukun Yazılı Kaynakları

0
210

Sürekli, genel ve soyut hükümlerdir. Bir hakimin öncelikle başvuracağı kaynaklardır. Kalsen’in Normlar Hiyerarşisi diye bilinen anlayış, kurallar arası alt-üst ilişkisini teşkil eder. Buna göre alta basamaktaki norm geçerliliğini üst normdan alır. Alt-üste uymak zorundadır.

1-) Anayasa: Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu haklarını bildiren temel yasa, esas kanun”dur. Devletin kişilerle ve kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerindeki temel hak ve hürriyetlerini belirler. Anayasaya aykırı kanun çıkarılamaz. Hiç kimse veya hiçbir organ anayasaya aykırı bir devlet yetkisi türetemez, kullanamaz. Değiştirilmesi kolay olan anayasa yumuşak; değiştirilmesi zor olan sert anayasadır. Türkiye’nin 1982 Anayasası gibi değiştirilemez maddeler içeren anayasalar serttir. Sert anayasalar salt çoğunluk, nitelikli çoğunluk gibi koşullara sahiptir. Değiştirilmesi süre yasağı ile sınırlanmış anayasalar da serttir.

Çerçeve Anayasa: Kısa ve öz maddelerden oluşur. (TC.1921 Anayasası) Kazuistik anayasa: Uzun, ayrıntılı maddeler içerir. Kanun- ı Esasi, 1924, 1961, 1982 Anayasaları örnektir.

2-) Kanunlar: Anayasanın yetkili kıldığı organ tarafından yazılı bir şekilde çıkarılan; genel, sürekli ve soyut hukuk kurallarıdır. Kanun koymaya yetkili organ anayasada belirtilir. Kanun koyucuya “yasama organı” denir. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.

3-) Kanun Hükmünde Kararname: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kanunla yetki vermesi üzerine Bakanlar kurulunca, belli konuları düzenleyen kurallardır. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.

4-) Tüzükler: Bir kanunun uygulamasını göstermek veya kanunun gereklerini belirtmek üzere, Danıştay’ın incelemesinden geçirilerek Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılır. Cumhurbaşkanı imzaladıktan sonra Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.

5-) Yönetmelikler: Başbakanlık, bakanlık ve diğer kamu tüzel kişiliklerinin kendi görev alanlarıyla ilgili kanun ve tüzükleri uygulamak üzere çıkarılan yazılı kurallardır.