Kamu hukukundan doğan ve kişilerin devlete karşı sahip bulundukları kamu hakları ki bunlara temel haklar da denilmektedir. Bazı yazarlar tarafından kişisel haklar, sosyal ve ekonomik haklar ve siyasi haklar olmak üzere üçlü bir ayırıma tabi tutulmaktadır. Hemen belirtelim ki, 1982 tarihli yeni Anayasamızın kamu haklarını düzenleme biçimi de bu ayırıma uymaktadır. Gerçekten, Anayasamız “Temel Hak ve Ödevler” başlığını taşıyan ikinci kısmının ikinci bölümünde kişisel hakları, üçüncü bölümünde sosyal ve ekonomik hakları ve nihayet dördüncü bölümünde de siyasi hakları düzenlemektedir.
1-) Kişisel Haklar:
Kişisel hak ve özgürlükler, kişinin maddi ve manevi tüm varlığı ile ilgili bulunan ve bu varlığın serbestçe geliştirilmesi amacına yönelik olan hak ve özgürlüklerdir. Anayasamız kişisel hakları 17-40’ncımaddeleri arasında düzenlemektedir. Bunlara örnek olarak “kişi dokunulmazlığı” (m. 17) , “kişi özgürlüğü ve güvenliği” (m. 19) , “özel hayatın gizliliği” (m. 20) , “konut dokunulmazlığı” (m. 21) , “haberleşme özgürlüğü” (m. 22) , “yerleşme ve seyahat özgürlüğü” (m. 23) , “din ve vicdan özgürlüğü” (m. 24) , “düşünce ve kanaat özgürlüğü” (m. 25) , “düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğü” (m. 26) , “bilim ve sanat özgürlüğü” (m. 27) , “basın özgürlüğü” (m. 28) , “süreli ve süresiz yayın hakkı” (m. 29) , “dernek kurma özgürlüğü” (m. 33) , “toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı” (m. 34) , “mülkiyet hakkı” (m. 35) gibi hak ve özgürlükleri gösterebiliriz.
2-) Sosyal ve Ekonomik Haklar:
Sosyal ve ekonomik hak ve özgürlükler, kişinin sosyal ve ekonomik faaliyetleriyle ilgili bulunan hak ve özgürlüklerdir. Anayasamız sosyal ve ekonomik hak ve özgürlükleri 41-65’nci maddeleri arasında düzenlemektedir. Bunlara örnek olarak “eğitim ve öğrenim hakkı” (m. 42) , “çalışma ve sözleşme özgürlüğü” (m. 48) , “çalışma hakkı” (m. 49) , “dinlenme hakkı” (m. 50) , “sendika kurma hakkı” (m. 51) , “toplu iş sözleşmesi hakkı” (m. 53) , “grev hakkı ve lokavt” (m. 54) , “sağlık hakkı” (m. 56) , “konut hakkı” (m. 57) , “sosyal güvenlik hakkı” (m. 60) , gibi hak ve özgürlükleri gösterebiliriz.
3-) Siyasal Haklar:
Siyasal haklar herhangi bir biçimde devletin yönetimine ve siyasal kuruluşlarına katılmaya yönelik haklardır. Anayasamız siyasal hakları 66-74’üncü maddeleri arasında düzenlemektedir. Bunlara örnek olarak da “vatandaşlık hakkı” (m. 66) , “seçme ve halkoylamasına katılma hakkı” (m. 67) , “seçilme hakkı” (m. 68) , “kamu hizmetlerine girme (memur olma) hakkı” (m. 70) , “vatan hizmeti hakkı” (m. 72) ve “dilekçe hakkı” (m. 74) gibi hak ve özgürlükler gösterilebilir.