Selçuklu komutanı Artuk Bey‘in oğulları Sökmen ve İl Gazi tarafından kurulan bu beyliğin yönetimi 3 kol halinde yürütülmüştür. Bu kollar;
Hısn-ı Keyfa (Hasankeyf): 1232’de Eyyübiler yıkmıştır.
Harput: 1234’te Anadolu Selçuklu Devleti yıkmıştır.
Mardin: 1409’da Akkoyunlu Devleti yıkmıştır.
Artuklular dönemi‘nin en tanınmış bilim adamlarından biri El- Cezeri‘dir. Kontrol, denge kurma, haberleşme ve ayarlama bilimi olan sibernetiğin ilk kurucusudur.
Batman/Hasankeyf‘te Artuklulara ait pek çok eser bulunmaktadır.
Hasnkeyf, Malabadi, Haburman, Devegeçidi, Dunaysır, Ambar Çayı Köprüleri ile Mardin Hatuniye Medresesi Artuklular dönemine aittir.
Dikkat: Bu Türk beyliklerinin dışında Anadolu’da; İnaloğulları, İnançoğulları, Dilmaçoğulları, Çubukoğulları, Tanrıvermişoğulları ve Sökmenoğulları beylikleri de yer almaktaydı. |